Flaga Polski i symbole narodowe
Od 2004 r. obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej przypadający 2 maja. Ustawa z dnia 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej (tekst jednolity — Dz. U. z 2019 r. poz. 1509) określa wygląd barw, flagi i godła RP, zasady używania flagi i godła RP oraz obowiązki organów państwowych i obywateli względem symboli narodowych. Barwy narodowe towarzyszą nam podczas świąt państwowych, wydarzeń sportowych oraz w życiu codziennym. Warto znać podstawowe reguły dotyczące sposobu eksponowania flagi, aby nie narazić się na oskarżenia o brak szacunku dla symboli narodowych.
Kolorystyka
Każde dziecko wie, że polskie barwy narodowe to kolor biały i czerwony. W przypadku flagi wszystko jest jasne, ale barwy narodowe występują również na kotylionach, banerach, wstęgach itp. Należy wówczas stosować zasadę, że z lewej strony (bliżej serca), bliżej drzewca, masztu lub w centrum kręgu ma być kolor biały. Flaga narodowa ma w ustawie ściśle określone proporcje (stosunek wysokości do długości musi wynosić 5:8) oraz komputerowe kody barw hex #E9E8E7 (biały albo raczej srebrzystobiały) i #D4213D (czerwony albo raczej karmazynowy).
Obowiązek wywieszania flagi
Zgodnie z prawem instytucje państwowe mają obowiązek eksponowania barw narodowych. Flaga powinna powiewać przed siedzibami lub na budynkach organów władz państwowych, a także na budynkach jednostek samorządowych podczas ich sesji. Jednostki państwowe mają obowiązek wywieszania flag z okazji świąt i uroczystości państwowych. Inne jednostki lub obywatele również mogą uczcić święto państwowe, wywieszając flagę zgodnie z zasadą poszanowania jej godności. Do dni, w których wywiesza się flagę państwową, należą:
- 1 marca – Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
- 1 maja – Międzynarodowe Święto Pracy i Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej
- 2 maja – Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej i Dzień Polonii i Polaków za granicą
- 3 maja – Święto Narodowe 3 Maja
- 9 maja – Dzień Europy i Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności
- 1 sierpnia – Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego
- 15 sierpnia – Święto Wojska Polskiego
- 31 sierpnia – Dzień Solidarności i Wolności
- 1 września – Dzień Weterana
- 27 września – Dzień Podziemnego Państwa Polskiego
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości
Jak wieszać flagę Polski?
W przypadku wywieszenia większej ilości flag polska flaga narodowa ma pierwszeństwo przed flagami innych państw i musi zająć najbardziej honorowe miejsce. Przy wywieszaniu parzystej ilości flag jest to miejsce z lewej strony, w przypadku nieparzystej liczby polską flagę umieszczamy pośrodku, a gdy wywieszamy więcej niż 5 flag, to flaga Polski musi otwierać i zamykać ten zestaw. Przepisy ustalają hierarchię ważności różnych flag na terenie naszego kraju. Najważniejsza jest flaga państwowa Rzeczypospolitej Polskiej, potem flagi innych państw, flaga województwa, flaga powiatu, flaga gminy, flaga UE, flagi organizacji międzynarodowych (np. ONZ lub NATO), flaga służbowa (np. Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Poczty Polskiej, straży miejskiej), flaga instytucji, firmy, organizacji, uczelni, szkoły, klubu sportowego, flaga grupy narodowościowej i flaga okolicznościowa. Szczegółowe zasady zawarte są w broszurze „Biało-Czerwona” opublikowanej przez MSWiA w 2017 r.
Szacunek do flagi
Obywatele mogą (ale nie muszą) wywieszać flagę nie tylko z okazji świąt państwowych, ale codziennie pod warunkiem traktowania jej z godnością i szacunkiem. Nie można wywiesić flagi na maszcie umiejscowionym na szczycie budynku (jest to zastrzeżone dla obiektów państwowych), można natomiast umieścić flagę poziomo na balkonie, w specjalnym uchwycie pod kątem 45º do fasady budynku lub na maszcie przed domem. Flaga umieszczona na drzewcu powinna obejmować minimalnie 1/3, a maksymalnie połowę długości drzewca. Flaga nie może być narażona na pobudzenie lub zniszczenie. Flaga wywieszana jest w ciągu dnia, a w sytuacji wywieszenia jej na noc musi być oświetlona. Flaga nie może być brudna, pomięta, podarta lub postrzępiona. W razie zniszczenia lub zabrudzenia należy ją natychmiast usunąć. Flaga nie może upaść na ziemię, podłogę, chodnik lub wpaść do wody, niewskazane jest jej wywieszanie w dni wietrzne i deszczowe, a w czasie burzy, porywistego wiatru lub śnieżycy flagę należy niezwłocznie zdjąć, żeby nie narazić jej na zniszczenie lub zabrudzenie.
Wieszanie flagi Polski poza świętami państwowymi
Flaga państwowa jest używana podczas różnych uroczystości w celu podniesienia ich rangi. Trzeba pamiętać o tym, że nie jest to element dekoracji. Podczas uroczystości flaga państwowa powinna być umieszczona nad mównicą, za nią lub po prawej ręce mówcy. Po uroczystym przecięciu wstęgi należy zadbać o to, żeby nie uległa ona zabrudzeniu ani zniszczeniu. Na fladze nie wolno umieszczać żadnych obrazków, symboli lub napisów. Kibice, którzy chcą podczas imprez sportowych podkreślić swoją obecność, mogą umieścić nazwę miejscowości na barwach narodowych pod warunkiem, że nie mają one proporcji flagi narodowej, czyli 5:8. Kierowcy mogą umieścić chorągiewkę w barwach narodowych z prawej strony auta (od strony pasażera). Zużyta lub uszkodzona flaga państwowa, lub baner w barwach narodowych może zostać zniszczony z godnością poprzez niepubliczne spalenie lub rozerwanie barw.
Brak szacunku dla barw narodowych, a w szczególności brak poszanowania flagi państwowej grozi konsekwencjami karnymi.